Dzisiaj mija 170 rocznica urodzin Maksymiliana Gierymskiego, jednego z najlepszych polskich malarzy.
"Portret Maksymiliana Gierymskiego" - Henryk Piątkowski*
Urodził się 9 października 1846 roku
w Warszawie.
Pochodził z rodziny inteligenckiej, był starszym bratem równie
znamienitego malarza Aleksandra Gierymskiego.
Uczestnik powstania styczniowego
(1863), walczył prawdopodobnie na terenie Lubelszczyzny i
Kielecczyzny. Po upadku powstania, uniknąwszy represji ze strony
władz rosyjskich, Gierymski rozpoczął studia na Wydziale
Matematyczno-Fizycznym w warszawskiej Szkole Głównej. Następnie
przez kilka miesięcy kształcił się w Klasie Rysunkowej. W 1865
roku zrezygnował z dalszych studiów i postanowił pracować
samodzielnie. W tym okresie zawarł znajomość z przebywającym w
Warszawie Juliuszem Kossakiem, który pomagał mu w zgłębianiu
tajników malarskiego warsztatu.
M. Gierymski - Studium pejzażowe z
Rzymu, 1874 r. olej, tektura 17.7 x 28.2 cm
W 1867 roku, uzyskawszy stypendium
rządowe, wyjechał do Monachium. Tam, polecony przez Juliusza
Kossaka, nawiązał kontakty z grupą polskich artystów skupionych
wokół Józefa Brandta.
W okresie monachijskim szczególnie
blisko zaprzyjaźnił się z Adamem Chmielowskim, dawnym kolegą z
Instytutu Politechnicznego w Puławach, również uczestnikiem
powstania styczniowego.
Długie dyskusje prowadzone z
Chmielowskim na temat sztuki przyczyniły się do ukształtowania
poglądów estetycznych Gierymskiego. Do jesieni 1868 roku kształcił
się w Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Alexandra Strähubera
i prawdopodobnie również - Hermana Anschütza. Na przełomie 1867 i
1868 podjął naukę w prywatnej pracowni sławnego wówczas
batalisty, Franza Adama. Od maja 1868 roku towarzyszył mu w
Monachium brat Aleksander, który również rozpoczął tam studia
artystyczne. W tym samym roku Maksymilian został członkiem
monachijskiego Kunstvereinu.
M. Gierymski - Modlitwa Żydów w dzień szabatu ,1871 r. olej na płótnie 71 x 114 cm
M. Gierymski - Pejzaż z jeziorem, ok. 1868 r. olej na desce, 32 x 42 cm.
Około 1869 roku, mając zaledwie 23
lata Gierymski osiągnął artystyczną dojrzałość i wypracował
własny, całkowicie indywidualny styl malarski.
Jego sukcesy na Pierwszej
Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Monachium i na międzynarodowej
wystawie w wiedeńskim Kunstvereinie w 1869 roku (dzieło
Gierymskiego zakupiono do zbiorów cesarza Franciszka Józefa),
odnotowane w prasie i w środowisku zawodowym, zaowocowały wzrostem
zainteresowania kolekcjonerów twórczością młodego Polaka.
M. Gierymski - Rzeka, 1868-70 r. olej na desce, 24,8 x 32,9 cm
M. Gierymski - Krajobraz jesienny studium pejzażu, 1868-69 r. olej na desce 12,5 x 23,5 cm
W Monachium jego dzieła niemal
natychmiast znajdowały nabywców, a jednocześnie wciąż rosła
liczba składanych zamówień z Londynu, Wiednia, Berlina, Hamburga i
innych miast Europy. Wyrazem rosnącej sławy Gierymskiego były
również sukcesy na wystawach międzynarodowych. W 1873 roku na
Wystawie Powszechnej w Wiedniu został nagrodzony złotym medalem, a
w 1874 roku przyjęty w poczet członków Akademii Sztuki w Berlinie.
M. Gierymski - Przed cmentarzem szkic, 1870 r.
M. Gierymski - Ulica Karowa, 1870-72 r. ołówek, tusz, gwasz na papierze, 21,5 x 16 cm
M. Gierymski - Ulica Kamienne Schodki w Warszawie, 1870-72 r. ołówek, tusz, gwasz na papierze, 21,5 x 16 cm
M. Gierymski - Ulica Solec w Warszawie, 1870-71 r. akwarela, gwasz na papierze, 15 x 20 cm
M. Gierymski - Widok znad Wisły, 1870 r. ołówek, akwarela, gwasz na papierze, 17,5 x 31 cm
W latach 1870-72 artysta spędzał
letnie wakacje w Polsce, w 1871 roku po raz pierwszy podróżował do
Włoch, w towarzystwie brata. Od 1873 roku, z powodu postępującej
choroby płuc, przebywał głównie w miejscowościach kuracyjnych, w
Meranie i w Bad Reichenhall. Pod koniec tego roku wyjechał z
opiekującym się nim Aleksandrem do Rzymu, w nadziei osiedlenia się
tam na stałe.
M. Gierymski - Patrol powstańczy pikieta, 1872-73 r. olej na płótnie, 60 x 110 cm
M. Gierymski - Jabłoń nad potokiem, 1868 r. olej na płótnie, 35 x 45 cm.
M. Gierymski - Droga wśród drzew, 1870 r. olej na tekturze, 35 x 27,5 cm
M. Gierymski - Sosny studium do obrazu Czerkiesi pędzący do ataku, 1868 r. olej na płótnie, 43 x 29 cm
M. Gierymski - Krajobraz o wschodzie słońca przedświt, 1869 r. olej na desce, 27,5 x 36,5 cm
Wycieńczony chorobą, nie mogąc już
malować, zaczął prowadzić dziennik, w którym notował swoje
przemyślenia natury światopoglądowej, a także refleksje na temat
sztuki.
Zmarł 16 września 1874 roku w Bad
Reichenhall (Niemcy) w wieku zaledwie 28 lat. Był najwybitniejszym przedstawiciel tzw. szkoły
monachijskiej i prekursorem realizmu w malarstwie polskim drugiej
poł. XIX w.
Polecam "Płaszcz Zabójcy" - z notatek i listów Maksymiliana Gierymskiego
http://plaszcz-zabojcy.blogspot.com/search/label/Gierymski%20Maksymilian
* portret opracowany prawdopodobnie na podstawie rysunku Franciszka Tegazzo rytowanego przez Antoniego Regulskiego i opublikowanego w Tygodniku Illustrowanym [1872 (II) 280] i fotografii Maksymiliana z ok. 1872 r. (znajdującej się w zbiorach rodzinnych). Piątkowski osobiście poznał Gierymskiego, gdy ten był już ciężko chory w lipcu 1874 r.
Henryk Piątkowski (1853-1932) –
polski malarz, grafik, literat i krytyk sztuki.
Źródła:
internet
http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Gierymski_M/Index.htm
http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=4977
http://culture.pl/pl/tworca/maksymilian-gierymski
https://wolnelektury.pl/katalog/galeria/autor/maksymilian-gierymski/rodzaj/malarstwo/
http://katalog.muzeum.krakow.pl/pl/cat
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz